Administracja publiczna – sposoby definiowania. Administracja publiczna a prywatna

Zaczynamy kurs z Prawa Administracyjnego. Na początek: administracja publiczna – co to jest, jak się ją definiuje, i czym odróżnia się od administracji prywatnej. To jedno z podstawowych zagadnień, będących punktem wyjścia do dalszych rozważań z zakresu prawa administracyjnego.

Literatura: Nauka administracji, pod redakcją J. Bocia, Kolonia Limited 2013.

Poruszam w tekście 4 kwestie:
1. Administracja – etymologia pojęcia;
2. Administracja publiczna wg def. prof. Jana Bocia;
3. Administracja publiczna w 5 obszarach definiujących;
4. Administracja publiczna vs administracja prywatna – ujęcie tabelaryczne.

#1 Administracja – etymologia pojęcia

Słowo: „administracja” pochodzi od łacińskiego określenia ministrare, które to znaczy tyle co wykonywać działalność służebną (służyć) w celu wykonania cudzej woli. Uważa się, że dodanie przedrosta „ad” miało na celu wskazanie, iż
1) administrare dotyczy działalność bardzo zróżnicowanej, czasem pośrednio związanej ze służbą, innym razem będącą pomocniczą wobec niej,
2) administrare to także wskazanie, iż nie jest to jednorazowa czynność, ale działalność systematyczna, względnie trwała.

#2 Administracja publiczna wg  def. prof. Jana Bocia

Uprzedzam – administracja publiczna nie ma jednej, pełnej definicji. Stąd mówi się o sposobach definiowania, a nie o gotowej formułce. Na początek, klasycznie, podręcznikowa teoria  – administracja publiczna według profesora J. Bocia:

Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.

• przejęte przez państwo,
• realizowane przez
  • zawisłe organy państwa (niezawisłe mamy sądy i trybunały, pozostałe organy mieszczą się w tej definicji),
  • organy samorządu terytorialnego [m.in. burmistrza, starostę, rady miasta – zob. Władze i organy gminy )],
• zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społeczeństwie.

Tym samym, uznaje się, że do pojęcia administracja publiczna należą wszelkie działania podejmowane przez organy administracji państwowej i samorządu terytorialnego, które (w teorii) zaspokajają potrzeby obywateli, a mówiąc szerzej całej społeczności. To jest mieszany sposób definiowania (mówi o tym KTO działa i CO robi) – w punkcie drugim pojawiają się definicje jednorodne.

#3 Administracja publiczna  – obszary definiujące (5)

Klasyczna definicja prof. Bocia mówi o tym kto i co robi. Poniżej inne sposoby definiowania (także wg podręcznika prof. Bocia). Dla ułatwienia spójrz na poniższe słowa-klucze, a definicje będą dużo łatwiejsze.

• obszar pozytywny – a więc czym się zajmuje (Jan Kowalski jest lekarzem);
• obszar negatywny – czym się nie zajmuje (Jan Kowalski nie jest nauczycielem).

• obszar podmiotowy – co to za organ;
• obszar przedmiotowy – jaką działalność prowadzi organ.

Przejdźmy do meritum:

Administracja jest to podejmowana w publicznym celu działalność państwa (i związków publicznoprawnych) poza ustawodawstwem i sądownictwem
(obszar negatywnie-przedmiotowy)

Zgodnie z charakterystyką w nawiasie, w tym przypadku kluczowe jest scharakteryzowanie administracji jako działalności (co robi?) i wskazanie czym się nie zajmuje (zgodnie z trójpodziałem władzy, ustawodawstwo i sądownictwo są rozłączne od administracji).

Administracja jest to działalność tych organów publicznych (państwowych), które nie są organami ustawodawczymi i sądowymi.
(obszar negatywnie-podmiotowy)

Tym razem, ważne jest scharakteryzowanie administracji jako działalności organów (kogo?) i wskazanie jakimi organami nie są (zgodnie z trójpodziałem władzy, organy ustawodawcze i sądownicze są rozłączne organów administracji).

Za nami 2 obszary negatywne, teraz czas na pozytywne podmiotowo i przedmiotowo.

Administracja jest to działalność organów administracyjnych.
(obszar pozytywnie-podmiotowy)

Najbardziej klasyczna definicja. Mamy działalność organów (kogo?) i nie ma zaprzeczenia stąd pozytywny obszar.

Pozostała 4 – najdłuższa.

Administracja to działalność (celowa/ praktyczna/ konkretna/ planowa/ bezpośrednia/ władcza/ ciągła/ regulująca/ twórcza/ kontrolowana/ oparta na prawie/ trwała/ organizatorska/ kierownicza/ swoista), mająca na celu realizację (potrzeb) zadań publicznych (państwa/ społecznych podmiotów samorządowych/ podmiotów publicznych/ wymagających ochrony/ konkretnych/ z zakresu ochrony interesów publicznych/ określonych ustawami.
(obszar pozytywnie-przedmiotowy)

Na przedmiot wskazuje wieloprzymiotnikowa działalność (co?), na pozytywny obszar brak zaprzeczenia. Na ten moment myślę, że do najważniejszych przymiotników zaliczają się: bezpośrednia, władcza, regulująca, kontrolowana, oparta na prawie. Bardzo mocno pokażą się one przy kolejnych zagadnieniach.

Ponadto, można znaleźć obszary definicji szczególnych:

Administracja jest to ta część działalności państwa, w wyniku której powstaje stosunek administracyjnoprawny.

Administracja to taka bezpośrednia i konkretna działalność, którą przez czynności rzeczywiste realizuje się cele bezpieczeństwa, postępu i dobrobytu zbiorowości

#4 Administracja publiczna a prywatna – ujęcie tabelaryczne

Skoro administracja publiczna to organy państwowe/samorządu terytorialnego oraz działalność tych organów to w największym skrócie administracją prywatną będą organy niepubliczne, które działają dla zaspokojenia potrzeb obywateli, czy też społeczności. Jednakże, wypowiedź studenta podczas egzaminu w zakresie danego zagadnienia powinna być bardziej rozbudowana, stąd tabela porównawcza. Warto jedynie zapamiętać, że administracja prywatna nie jest jednolita i określenia w tabeli mogą znajdować liczne wyjątki od wskazanych reguł.

Gratuluję! Pierwszy temat kursu z PA za nami.

Temat drugi:  Sfery/ funkcje administracji publicznej

Pozdrawiam
Ania